Kategoria: Estetyka

Interesującą koncepcję postrzegania świata zaproponował Jean Lacan. W roku 1964, na jednym ze swoich wykładów, opowiedział jak do jej stworzenia zainspirowały go słowa rybaka, na którego łodzi znalazł się w młodości. Zauważył on na powierzchni wody puszkę po sardynkach, po czym żartobliwym tonem spytał: „Widzisz tę puszkę? Czy widzisz ją? Ale ona nie widzi Ciebie!”1…

Ciało jako narząd podmiotu – Edmund Husserl Husserl postrzegał cielesność głównie poprzez kategorie fenomenologiczne. Manifestuje ona swoją obecność w akcie konstytuowania się realnego przedmiotu psychicznego poprzez ciało oraz konstytuowaniu realnego przedmiotu psychicznego we wczuciu. Zagadnienie cielesnego aspektu ludzkiej egzystencji podjął Husserl w drugiej części „Idei czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii”1. Sytuuje je na styku materialnej…

Ciało przedmiotowe – kartezjańska res extensa Kartezjusz filozofując wzoruje się na czystej geometrii zawdzięczającej swoją pewność apriorycznym zasadom, nie wymagającym empirycznej weryfikacji. Po zawężeniu języka rozważań do języka geometrii i matematyki, ciało może być jedynie opisywane poprzez takie parametry jak rozciągłość, kształt, przestrzenności, wielkość, liczbę. Obiektywizm rozważań gwarantowany jest matematycznymi definicjami, natomiast subiektywne doznania ciała…

Ciało obiektywne – kartezjański człowiek maszyna Rene Descartes uważany jest za myśliciela, który zapoczątkował filozofię nowożytną. Jednym z centralnych tematów metafizycznych XVII – wiecznej filozofii był problem wzajemnych relacji ciała i umysłu, określany mianem dualizmu psychofizycznego. Kartezjusz jest autorem jednej z najoryginalniejszych ówczesnych teorii umysłu i jego relacji z ciałem, znanej w tradycji filozoficznej jako…

Problematykę cielesności w filozofii można rozpatrywać z wielu perspektyw. Analiza najbardziej znaczących koncepcji ludzkiego ciała, pozwala zaproponować systematykę „rozpinająca” cielesność na wymiarach obiektywność-subiektywność oraz podmiotowe-przedmiotowe, która z filozoficznego punktu widzenia jest niezwykle atrakcyjna, gdyż za pomocą nadrzędnych kategorii filozoficznych, w czytelny sposób ujmuje tę tematykę. Systematyka ta odwołuje się w sposób oczywisty do ugruntowanego w…

Maurice Merleau-Ponty jest bez wątpienia największym współczesnym „filozofem ciała”. Jego spuściznę filozoficzną można by podsumować jako wpajanie nam rozumienia nas samych jako działających cieleśnie, a jego fenomenologiczne stanowisko wobec ciała można ująć jako „analizę ciała własnego jako twórcy bezpośredniej komunikacji podmiotu ze światem”1. Dlatego też nie zamierza konstytuować świata od podstaw – „To raczej podmiot…

Podmiot mówiący w filozofii Luce Irigaray Jedną z głównych postaci feminizmu „nowej różnicy”1 jest filozofka i psychoanalityczka Luce Irigaray. W swoich pracach w krytyczny sposób odnosi się do koncepcji Lacana oraz zachodnieuropejskiej tradycji filozoficznej, którą dekonstruuje w Derridowskim duchu2. Na ruinach zachodnioeuropejskiej myśli stara się stworzyć odpowiednie warunki umożliwiające kobietom zajęcie pozycji podmiotu – niejednokrotnie…

Ciało w kulturze paradoksów „Żyjemy w czasach ujawniania paradoksów naszej kultury. Te paradoksy to między innymi: ucywilizowanie śmierci i zapomnienie o śmierci, kult cielesności i wykreślanie samego ciała, kult wolności i jednostki i ujawnienie mechanizmów władzy działających bezpośrednio w każdym z nas”1 – pisze Iza Kowalczyk. Słowa te niezwykle trafnie opisują sytuację współczesnej kultury –…

Narzędziem służącym poznaniu człowieka jest według Maine de Birana „nauka mieszana”, powstała w wyniku złączenia niewspółmiernych punktów widzenia – poznania zewnętrznego, połączonego z przedmiotem wyobrażenia oraz poznania wewnętrznego lub refleksyjnego, które jest punktem widzenia świadomości. Maine de Biran określa owe punkty widzenia jako ideologię obiektywną i ideologię subiektywną. Ideologia obiektywna miałaby się opierać głównie „na…

Zainteresowanie ciałem, przejawiające się w działalności artystycznej ma swoją bogatą, sięgającą dziesiątek tysięcy lat historię. Już starożytni upatrywali w ciele kanwę bytu, to w czym i poprzez co byt manifestuje swoje istnienie – miejsce jego lokalnej egzystencji. Próby uwiecznienia i uczynienia nieśmiertelnym jego wizerunku trwają po dziś dzień, a artyści korzystają z coraz to bardziej…